Friday, September 13, 2024

კობო აბე - "ქალი ქვიშაში" Kobo Abe - "The woman in the Dunes"

 


       "იაპონელ კაფკას" , როგორც ხშირად კობო აბეს უწოდებენ, გააჩნია განსაკუთრებული უნარი ჩვენს წარმოსახვაში გააღვიძოს "სიზიფეს მითი" და ახლებურად დაგვანახოს ცხოვრება, რომელიც კაცობრიობისთვის ქვის ზიდვაა, ხოლო ამ წიგნის მთავარი პერსონაჟის - ნიკი ძიუმპეისთვის კი ქვიშისაგან თავის დაღწევის უშედეგო ცდა. 

      ერთი ჩვეულებრივი ენტიმოლოგის არაჩვეულებრივი ისტორია მაშინ იწყება, როდესაც ეს უკანასკნელი ქვიშით დაინტერესდება და გადაწყვეტს, იაპონიის შორეულ სოფელში გამგზავრებას ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებისა და განსაკუთრებული მწერების ჯიშის აღმოჩენის იმედით. იმედი, რომელიც სრულიად არ შეეფერება რომანის ხასიათს, ხანდახან მაინც გაიელვებს ხოლმე წიგნის ფურცლებზე და თავიდან ფეხებამდე შეძრულ მკითხველს არ აძლევს მოსვენების საშუალებას. 


      ნიკი ძიუმპეის სურდა დაეტყვევებინა ქვიშის რომელიმე ბინადარი, თუმცა თავად გახდა ტყვე. ნიკის დაუჯერებელი ამბავი გადახდება, ყოვლად პრიმიტიული ეჩვენება თავად ფაქტი , რომ 20-ე საუკუნეში ასეთი რამ შესაძლებელია, თუმცა ფაქტი სახეზეა -  ის იძულებელია იცხოვროს ქვიშაში ქალთან ერთად და შეეგუოს არსებულ სიტუაციას. 

     როგორ მოიქცეოდა თითოეული თქვენგანი , მოგზაურობის დროს თავი ორმოში რომ ამოეყო? - ზოგი , ალბათ თავსაც მოიკლავდა, სხვები შეეგუებოდით ყველაფერს და ახალ ცხოვრებას შეუდგებოდით, დეპრესიაში ჩავარდებოდით ან კმაყოფილნი იქნებოდით საინტერესო სიახლით და რომანის წერას მიჰყოფდით ხელს. მაგრამ ალბათ ბევრია ისეთი , ვინც ყველა ღონეს იხმარდა, ცდას არ დააკლებდა და თავს დააღწევდა არსებულ სიტუაციას. 

      უნდა ვაღიარო , პირველი რამდენიმე გვერდი ნამდვილი ტანჯვა აღმოჩნდა ჩემთვის აღწერილი გარემოს გამო. ისიც კი გავიფიქრე , რომ ჩემნაირი ფილტვების პატრონისთვის , რომელსაც ასევე პანიკური შეტევები აწუხებს , ეს წიგნი განკუთვნილი არაა , თუმცა მაინც მივეჩვიე დაუსრულებელ ქვიშას, სიცხეს , კანის სიწითლეს .... ყველაფერი ეს მეორეხარისხოვანი გახდა და წინა პლანზე უფრო მნიშვნელოვანმა მოვლენებმა წამოიწია.


სამახსოვრო ფრაზები : 

  • ყველაზე სწორე გადაწყვეტილება ხშირად ისე უბრალოდ გამოიყურება , სისულელე გეგონება.
  • ცივილიზაციის დონე კანის სისუფთავის ხარისხის პროპორციულია.
  • როცა ბრძოლა მთავრდება , იარაღი ტვირთად იქცევა ხოლმე.
  • სიყვარულია ის, რაც გამორიცხვის მეთოდით აკრძალვაზე უარის თქმის შედეგად რჩება. თუ ეს არ გჯერა , მაშასადამე არაფრის გჯერა.
  • ადამიანს რკინის ჭიშკარი და ყრუ კედლები კი არა, კარებში გაკეთებული პატარა საჭვრეტი აგრძნობინებს ყველაზე მეტად , რომ საპატიმროშია.
  • სიმარტოვე - ეს ოცნების დაუოკებელი წყურვილია.
  • შეგუებას გარკვეული ზღვარი აქვს.
  • თავშეკავება სრულიადაც არ ნიშნავს მარცხს, პირიქით, როცა მოთმინებას ისე აღიქვამ, როგორც მარცხს, ნამდვილი მარცხი სწორედ მაშინ იწყება.

Monday, September 9, 2024

შიო გვეტაძე - "მონანიება"

 

 

      ქართული დეტექტივი, რომელიც როგორც გადმოცემით ვიცი , მისი მეორედ გამოცემა აუკრძალავთ საბჭოთა კავშირის დროინდელ საქართვლოში გარკვეული დროით. ვინც მოასწრო და ეს საოცარი ნაწარმოები ხელში ჩაიგდო და წაიკითხა, ყველას ძალიან შეუყვარდა, მაგრამ ვისაც არ ხვდა ეს ბედნიერება, თხოულობდნენ ამ წიგნს ნაცნობებისგან და ფურცლებზე იწერდნენ მთლიან სიუჟეტს... 

      მოქმედება ქუთაისში ვითარდება. ერთ სუსხიან , თოვლიან და ცივ ღამეს, ტყეშელიაძეების სახლში ბოროტმოქმედები შეიპარებიან და მათ სახლს გაქურდავენ. ამ დროს გაეღვიძება ოჯახის უფროსს და ბანდიტებთან ხელჩართული ბრძოლის დროს ერთ-ერთს დაჭრის და სასიკვდილო ჭრილობებს მიაყენებს, რის შედეგადაც , ბოროტმოქმედთა დაჯგუფება გაიქცევა და მიიმალება. 


       საქმეში ერთვება გამომძიებელი - ლევან მინდელი, საკმაოდ საზრიანი და დაკვირვებული ადამიანი, თავისი საქმის პროფესიონალი. გამოძიების დროს , მინდელი მოულოდნელად გადაეკვეთება კანონიერ ქურდს -  საშკა ჩერქეზს, რომელიც მთელ იმდროინდელ რუსულ, ქურდულ სამყაროს შიშის ზარს სცემდა... ლევან მინდელი ჩერქეზს კვალში ჩაუდგება, ხოლო მათი შეხვედრა კი უამრავ საიდუმლოს ახდის ფარდას. 

     აქვე უნდა აღინიშნოს ლევან მინდელის პიროვნული თვისებები. როგორც პერსონაჟი , ის საოცარი ადამიანია. რაც შეეხება საშკა ჩერქეზს, ზუსტად ამ წიგნში გაიგებთ , თუ როგორ შეუძლია ერთ პატარა შეცდომას გაქციოს ბოროტმოქმედად... მინდელისა და ჩერქეზის დიალოგი არის ამ ნაწარმოების მთავარი დეტალი, შეუძლებელია ემოციების გარეშე უსმინო მათ დიალოგს. ნაწარმოები საკმაოდ მძიმეა, მაგრამ ეს ნამდვილად ის წიგნია , რომელიც აუცილებლად უნდა წაიკითხო .



Saturday, September 7, 2024

მარიო ვარგას ლიოსა - "ცუდი გოგოს ოინები"

 


         მორიგი წიგნის განხილვა პერუელი მწერლის, დრამატურგის, ნობელის პრემიის ლაურეატის. ამ წიგნში მოთხრობილია ქალისა და პარიზში გადასახლებული პერუელი მამაკაცის რთული და წინააღმდეგობებით აღსავსე ურთიერთობა, რომელიც ადრეულ სიყმაწვილეში იწყება და თითქმის ორმოცი წლის  განმავლობაში გრძელდება. წიგნს ვრცელი გეოგრაფია აქვს - ლიმა, პარიზი, ლონდონი, ტოკიო, მადრიდი, სადაც ორიგინალურად ერწყმის ერთმანეთს ამ ქალაქებში მომხდარი უჩვეულო მოვლენები და რომანის გმირების არაორდინალური ურთიერთობა.

       რომანში მძაფრადაა აღწერილი კომუნისტური კუბა, სამხედრო დიქტატურის ქვეშ მყოფი პოლიტიკური ცხოვრება, გაუქმებული პერუ, მაღალგანვითარებულიევროპა, ამომავალი მზის ქვეყნის აღმოსავლური რომანტიკა და იაკუძების ქვეყანაში "შატო მეგურუ" ს სასიყვარულო შეხვედრების სახლი. 


       ნაწარმოებში , საზოგადოების დაბალი ფენიდან წამოსული, ცუდი გოგოს გზა ძალიან მრავალსახიანი და დაუჯერებლად ეგოცენტრულია... მისი ცხოვრების მიზანი ყოველთვის მდიდარი მამაკაცების ძიება იყო, თვლიდა, რომ ერთადერთი ხელშესახები ბედნიერება ფულია. მთელი თავისი ცხოვრება სწორედ ამ ფილოსოფიით იცხოვრა, თუმცა მუდმივად, მის ცხოვრებაში არსებობდა პერუელი "კარგი ბიჭი" რიკარდიტო.  რიკარდიტოს მიმართ , მთელი ისტორიის განმავლობაში გიჩნდება სიბრაზის და გაოგნების განცდა, როგორ შეიძლება ადამიანი ასე ერჩოდეს საკუთარ თავს, ასეთი მაზოხისტი იყოს და ერთიდაიგივე შეცდომების ბილიკებზე ასე დაუსრულებლად იაროს. ამ პერსონაჟის პიროვნული განვითარების გზებიც საკმაოდ მრავალფეროვანია. მენტალურ რევოლუციას 60-70 იან წლებში ინგლისის დედაქალაქში გადის და ეს ხდება მარიხუანას და ელესდეს ფონზე ღმერთებად ქცეული ბითლზების და მიკ ჯაგერის სმენისას. 

       ეს არის წიგნი , რომელიც აუცილებლად ჩაგახედებს საკუთარ განცდებში, საკუთარ ცხოვრებისეულ ტკივილებზე დაგაფიქრებს და ბევრ რამეს გვასწავლის. 



Saturday, August 31, 2024

ნიკოლას სპარქსი - "არჩევანი" Nicholas Sparks - "The Choice"

 


       ნიკოლას სპარქსის წიგნების მიმართ განსაკუთრებული დამოკიდებულება მაქვს. მისი წიგნები საკმაოდ სახალისო, საინტერესო , დრამატული და სევდიანია. რაც შეეხება ამ წიგნს, უზომოდ საინტერესო და ჩამთრევია. 

       წიგნის მთავარი პერსონაჟია - თრევის პარკერი, საკმაოდ წარმატებული ახალგაზრდა მამაკაცი,მას ყველაფერი აქვს - კარგი სამსახური, სახლი ოკეანის სანაპიროზე, საოცარი ხედი ფანჯრიდან და რაც მთავარია ერთგული მეგობრები. თრევისს, მიუხედავად იმისა რომ , უკვე ჰყავს მეგობარი გოგონა , რომელთანაც თავს კარგად გრძნობს, მაინც არ სჯერა სიყვარულის და არ აღიარებს მას. იქნებ , ესეც ერთგვარი თავდაცვაა, რათა გულისტკენა თავიდან აიცილოს?! 


      თუმცა , ზუსტად ამ დროს მის მეზობლად გადმოდის გოგონა - გაბი ჰოლანდი, რომელიც თავდაყირა დააყენებს მის ცხოვრებას ან პირიქით , ვინაიდან ამ გოგონასაც ჰყავს საქმრო...ისინი დგებიან არჩევანის წინაშე და  ახლა მათ ბედისწერის გამოწვევას უნდა უპასუხონ.

      ეს არის წიგნი ნამდვილ ერთგულებასა და სიყვარულზე, გამძლეობაზე, რომელიც ადამიანს მხოლოდ მაშინ აღმოაჩნდება , როდესაც ნამდვილად  უანგაროდ უყვარს და მზადაა სიყვარულისთვის ყველაფერი გაიღოს. ეს ისტორია არჩევანზეა , რომელსაც ადამიანს არა გონება ,არამედ გული აკეთებინებს ... სიყვარულით გაკეთებული არჩევანი კი მცდარი არასდროს არ არის .



Friday, August 23, 2024

ჩარლზ ბუკოვსკი - "ფოსტა" Charles Bukowski - "Post office"

 


        ეს წიგნი ბუკოვსკის პირველი რომანია და მისი ალტერ ეგო - ჰენრი ჩინასკი გვიყვება თავისი ცხოვრების იმ პერიოდს, როდესაც 12 წელი "მიაკლა"  ფოსტაში მუშაობას... პარალელურად არც დოღს, არც ქალებს და რა თქმა უნდა არც დასალევს არ იკლებდა...  

      ბუკოვსკის რომანებიდან მხოლოდ "მაკულატურა" მაქვს წაკითხული და ჩემი დაკვირვებით ქართული ძალიან უხდება ბუკოვსკის. რაც შეეხება ფოსტას , წიგნი მხოლოდ სამ კვირაში დაწერა და ალბათ, ისევე ადვილად წერდა , როგორ ადვილადაც იკითხება. ბუკოვსკი აღარ არის გვარი ან ფსევდონიმი, ეს უკვე არის ცხოვრების წესი, რაღაც განსაკუთრებული და ასევე ძალიან ჩვეულებრივი, რა ჟანრიც გინდა მოუგონონ ,მას მაინც ვერ აღწერენ ნორმალურად...

      "ბინძური რეალიზმის" წარმომადგენელი ყოფილა ვიკიპედიის აზრით. ჩემი აზრით, კი ეს რეალიზმია და ჩვენი გონებაა ბინძური, ხოლო ბუკოვსკი ის არის, ვინც ამბობს ყველაფერს, რაც თავში მოსდის, რაც ეწერება და რაც ამახსოვრდება და თუ ვინმესთვის ეს სიბინძურეა , ეს უკვე მათი პრობლემაა... 


      ამ წიგნის კითხვისას იყო გრძნობა , რომ ჩემი ტყავი დავტოვე და ბუკოვსკის ალკოჰოლით გაჟღენთილ სხეულში გადავინაცვლე , ვიყავი ერთ დოღზე მოთამაშე , მექალთანე, გაუბედურებული ლოთი, ფოსტაში დაბმული მონა, მაგრამ მაინც ტელევიზორზე მიშტერებულ გარშემომყოფებზე ბევრად უკეთესი...

     თუ გინდათ გამოცადოთ როგორია არ გქონდეთ გეგმა და მიზანი უბრალოდ კიდევ ერთი დღე დოღზე და კიდევ ერთ ღამე ლოთობაში და კიდევ ერთი "ძაღლური" დღე ფოსტაში ან ქუჩაში კარდაკარ წანწალში ან ოფისში წერილების დახარისხებაში , ამას ეს წიგნი გპირდებათ. ბუკოვსკი , ზოგადად ძალიან პარადოქსულია... მოგწონს ოღონდ ზუსტად ვერც გამოთქვამ რა... სიმართლე? პირდაპირობა? სიგიჟე? ცინიზმი? ... ასევე ძნელია იმის თქმა თუ რითი უნდა აღფრთოვანდე... მისი პიროვნებით ნამდვილად არა , მაგრამ სწორედ აქაა მისი პარადოქსი, რომ როცა ყველაფერი მიუთითებს სხვას, სხვა რამე ხდება... 



Monday, August 19, 2024

მარგარეტ ლორენსი - "ქვის ანგელოზი" Margaret Laurence - "The stone angel"

 


         გიფიქრიათ სიბერეზე? ალბათ , ეს ფიქრი ყველას ზოგჯერ მაინც გაგვიელვებს , თუმცა რეალურად ვერ აღვიქვამთ იმ დროს, რომელიც ჯერჯერობით შორეულ მომავალს ეკუთვნის. მაგრამ თუ მაინც გვესტუმრება აზრი მოხუცებულობაზე, ვფიქრობთ, რომ მოხუცთა თავშესაფარი ცუდი გამოსავალი ნამდვილად არ არის...იქ ხომ კომფორტულად ვიქნებით, თანატოლებთან ვიმეგობრებთ, ოჯახის წევრებს ვუმასპინძლებთ და ირგვლივ ბევრი მზრუნველი ადამიანი გვეყოლება. ასე ვფიქრობთ ჩვენ, ახალგაზრდები...

        და როგორია სინამდვილეში სიბერე? ამას შესანიშნავად აღწერს წიგნის მთავარი პერსონაჟი ქალი - ჰეიგარი , რომელიც მენავაკაში გაიზარდა და ახლა 90 წლისაა.  სწორედ ამ ასაკში , როდესაც ის სრულიად უმწეო ხდება, ის გვამოგზაურებს საკუთარ წარსულში, ჩვენთან ერთად აანალიზებს შეცდომებს, რომლებიც უამრავი ჰქონდა და რომლებმაც განსაზღვრა მისი ცხოვრება და თანდათან გვაჩვენებს , რომ სიბერე აუცილებლად მოვა, მას ვერავინ გაექცევა...


        ქალაქს , გორაკზე გაშლილ სასაფლაოზე, ჰეიგარის დედის საფლავზე წამომართული ქვის ანგელოზი გადმოჰყურებს. სწორედ ესაა ჰეიგარის მთელი ბავშობის მოგონება . აქ არ არის ბავშვობის მოგონებები, აქ მხოლოდ ხნიერი და ავადმყოფი ქალის ფიქრები და შიშია, როგორც ქვის ანგელოზში ... მხოლოდ ქალის სხეულისთვის გასაგები შეგრძნებებია...ქალმა და მისმა სხეულმაც, სხვანაირი მარტოობა იცის, ტკივილიც სხვანაირი და თვითონ სიკვდილიც სხვანაირი, მჯერა... 

       ერთადერთი რაც შეგვიძლია გავაკეთოთ ისაა, რომ ღირსეულად მივიდეთ სიბერემდე , საკუთარი ხელით არ გავანადგუროთ ყველაფერი, რაც გვიყვარს. მხოლოდ ამას თუ გავაკეთებთ, მშვიდად გადავალთ იმ სამყაროში , რომლშიც "ქვის ანგელოზი" გაგვაცილებს. 



Friday, August 9, 2024

ბოჰუმილ ჰრაბალი - "მეტისმეტად ხმაურიანი მარტოობა"

 


        "მეტისმეტად ხმაურიანი მარტოობა" მოკლე ფილოსოფიური რომანია, რომელიც მწერალმა რამოდენიმე ვერსიად დაწერა, რადგან იმ დროინდელი ჩეხეთის რესპუბლიკა მკაცრ ცენზურას ეწეოდა. საბოლოო ვერსიად ეს წიგნი 1989 წელს გამოიცა.

       წიგნში გადმოცემულია მთავარი გმირის შინაგანი მონოლიგი, რომელიც 35 წელია მაკულატურის მწნეხავად მუშაობს და ამ საქმიანობას თავის "Love story" - ის უწოდებს. მას უყვარს თავისი საქმე , უყვარს წიგნებთან ახლოს ყოფნა, უყვარს ის , თუ როგორ ალამაზებს დაწნეხილ მაკულატურას ბოლო გზაზე გასაცილებლად... ყოველი მაკულატურის შუაგულში საგულდაგულოდ შერჩეულ წიგნს დებს , საგულდაგულოდ შერჩეულ ციტატაზე გადაშლილს და ისე წნეხს, ბოლოს კი გარედან ცნობილი მხატვრების რეპროდუქციებს აკრავს, რომ უკანასკნელ გზაზე წასული წიგნების სილამაზე მთელმა ქალაქმა დაინახოს. მისი ოცნებაც წიგნებს ეხება, პენსიაზე გასვლის შემდეგ , წნეხის აპარატის შესყიდვა უნდა, რის შემდეგაც ყოველდღიურად ერთ შეკვრას შექმნის და წელიწადში ერთხელ ამ შეკვრების გამოფენას მოაწყობს. თუმცა სამყაროში შემცვლელი ყველაფერს მოეძებნება, ჰანტას საწნეხ აპარატსაც და თავად ჰანტასაც... 


       ერთ დღეს ჰანტას შემცვლელებს მოიყვანენ, რომლებიც მასზე ბევრად სწრაფად და პროდუქტიულად მუშაობენ. ეს ჰანტასთვის დიდი ტრაგედიაა, რადგან მისი ცხოვრება დაწერილი, დასვრილი, დალაქავებული, დახეული ქაღალდებისგან შედგება. თავისი სარდაფიდან ამოსული, სადაც 35 წელი მარტოობაში წნეხის აპარატის გვერდით გაატარა, სრულიად სხვა სამყაროში ხვდება, იმ სამყაროში , სადაც აღარანაირი მიზანი არ აქვს, სადაც მარტოობა კიდევ უფრო მეტად ხმაურობს... 

       როცა დავიღლები და დედემიწაზე აღარაფერი გამახარებს , ვხუჭავ თვალებს და რამდენიმე წლით უკან ვახვევ ჩემს ცხოვრებას ... სწორედ მაშინ შევიგრძნობ , რომ ჩემი ცხოვრება არაა მარტოსული ადამიანის ცხოვრება ... სწორედ იმ მომენტში ვიაზრებ თუ როგორ გამიმართლა , მომენტში , როდესაც მგონია , რომ მარტოსულობა მშთანთქავს...