გურამ დოჩანაშვილი ის მწერალია, ვისი ნაწარმოებების კითხვის დროსაც ყველას გული სითბოთი ევსება.ზოგადად, ნებისმიერი წიგნი , რომელსაც წაიკითხავ, თუ ის ნამდვილი ლიტერატურაა, რაღაც განცდას გიტოვებს და ამით გამახსოვრდება.მისი ნაწარმოების გახსენებაზე სწორედ ის სითბო და სიკეთე გახსენდება, რომელსაც კითხვის დროს განიცდი.
"სამოსელი პირველის" სიუჟეტი გადმოღებულია ბიბლიიდან, "უძღები შვილის" ისტორია გახდა მწერლის შთაგონების წყარო.გურამ დოჩანაშვილის თქმით, შემოქმედის დანიშნულებაა ბიბლია უბიბლიოდ მიიტანოს ადამიანამდე.
წიგნის მთავარი გმირი - სოფელში მცხოვრები , პატარა ბიჭი - დომენიკოა. მის სოფელში მოსაწყენი , ერთფეროვანი ცხოვრებაა.მას ყავს ძმა სახელად - გვეგვე, რომელიც დომენიკოსგან განსხვავებით , ზედაპირული , პრიმიტიული ადამიანია. ჩვენი მთავარი პერსონაჟი კი, როგორც მწერალი აღწერს, ცნობისმოყვარეობით, ოცნებებითა და სიყვარულითაა სავსე. დომენიკოსთან ერთად , იგრძნობა , რომ ის სოფლის მყუდროებისთვის არაა დაბადებული. მან უნდა იცხოვროს ნამდვილი ცხოვრებით, შეიყვაროს ქალი და შემდეგ დაკარგოს ის, უყუროს ადამიანის სიკვდილს, რომ გაიგოს სიცოცხლის ფასი.
სოფელში ერთი უსახელო მამაა,რომელიც სოფლის გამგებელიცაა, ბატონიც და ნამდვილი მამაც.მართალია , დომენიკო სოფლიდან მიდის ლამაზ ქალაქში,მაგრამ მამა სულ მასთანაა. დომენიკომ მხოლოდ ანა-მარიაში იპოვა ის რაღაც, რასაც ალბათ, ღმერთის ნაგლეჯი ჰქვია.ანა-მარია , ლამაზ ქალაქში ცხოვრობს ფიზიკურად, მაგრამ სულიერად მაინც სხვაგან არის, მუსიკასა და ცას შორის გადმოკიდებული.
დომენიკო კამორაში მიდის, სადაც ყველაფერი სადაც ყველაფერი ძალადობასა და ბოროტებაზეა დამყარებული. კამორაში ის სათამაშოა არარაობებისთვის.დომენიკო ხედავს, რომ გულგრილობასა და ბოროტებას საზღვრები არ აქვს. თუმცა რკინისნიღბოსანი კაეტანო, ყოველ საათში ამცნობს კამორელებს, რომ :
"დილის 10 საათია და ყველაფერი გენიალურადაა". არადა ველაფერი პირიქითაა: ქალები ბრილიანტებს ჭამენ, ადამიანებს სხეულის ნაწილებს აჭრიან, მეგობრები ერთმანეთს აბეზღებენ, ადამიანები ადღეგრძელებენ "დიდ მარშალს", რომელიც წამების ბრძანებებს გასცემს და ფიქრობს თუ როგორ გაანადგუროს მესამე ქალაქი - კანუდოსი, რომელიც ხუთმა მეამბოხე ადამიანმა შექმნა. ის საოცნებო ქალაქია. გურამ დოჩანაშვილის აზრით :
"ჩვენ ყველას გვაქვს ჩვენი ქალაქი, ოღონდ ხანდახან არ ვიცით ხოლმე". აქ ყველა თანასწორია, ყველა ერთმანეთისთვისაა და თავისუფალია. დომენიკოს მეორე სამშობლო სწორედ აქაა. თუმცა მწერალმა გადაწყვიტა, რომ დომენიკო, რომელიც ყველას ძალიან შეგვიყვარდა, საკუთარ სოფელს დაუბრუნოს. ასეა, ალბათ ყველა მაინც იქ ბრუნდება ბოლოს, საიდანაც იწყებს...
ბოროტებითა და სიკეთით, სიცოცხლით და სიკვდილით, ზნეობითა და უზნეობით სავსე დედამიწა , რომელსაც სიყვარული ატრიალებს .
სამახსოვრო ფრაზები :
- ყოველთვის შეიძლება სიმართლის მყარად დადგენა, სიმართლე - საზღვარივითაა.
- წრფელი ღიმილი ყველაფერზე მეტად გადამდებია, მთქნარებაზეც კი...
- ყველაზე დიდი სილამაზე - ამაღლებული უბრალოებაა.
- ვერც ერთი მტერი ვერასდროს დაგიშავებს იმდენს, რამდენსაც საკუთარი თავი.
- შვილი - სიყვარულია, სიყვარული კი - ტვირთი.
- ქვეყნად არაფერი ქრება.
- სიბინძურეში ამაღლების საშუალება უფრო არსებობს.
- ნამდვილ ჯამბაზს თვალებში ყინული და წებო კი არა , ნაღვლიანი საიდუმლო უნდა ჰქონდეს.
- დედამიწას სიყვარული ატრიალებს.
