ალბერ კამიუ ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელია მეოცე საუკუნის მწერლებიდან. მისი შემოქმედება ეგზისტენციალურია. ეს ტერმინი , როგორც მოვიძიე, მეოცე საუკუნის ფილოსოფიის უმთავრეს ტერმინად იქცა, ჩამოყალიბდა ეგზისტენციალური ფილოსოფიური სკოლა და კამიუ ამ სკოლის ერთ-ერთი წამყვანი წარმომადგენელი იყო.
ეგზისტენციალიზმის მრავალი განმარტება არსებობს, ზოგადად , ეს არის ადამიანური არსებობის აზრის ძიება. ამ ფილოსოფიამ სამყაროს ცენტრში ადამიანი დააყენა და სწორედ ადამიანის არსებობის სიღრმისეული პრობლემები იქცა მთავარ ფილოსოფიურ პრობლემებად. კამიუ წერს , რომ არსებობს ერთადერთი ფილოსოფიური პრობლემა - თვითმკვლელობა, განსაზღვრო , ღირს თუ არა სიცოცხლე არსებობისთვის ბრძლად. მას აბსურდის ფილოსოფიასაც უწოდებენ. აბსურდის ფილოსოფია ამტკიცებს, რომ ადამიანის ყოფიერება უაზროა, არავითარი გამართლება არ აქვს მის არსებობას. იბადება იმისთვის , რომ მოკვდეს. რაც არ უნდა მოიმოქმედოს, საბოლოოდ მისი ბოლო სიკვდილია. არ იცის , საიდან მოვიდა, რისთვის არსებობს და საით მიდის...
კამიუ ადამიანურ არსებობას სიზიფეს შრომას ადარებს. სიზიფეს მითი ძველი ბერძნული მითია, რომლის მიხედვითაც მოკვდავი ადამიანი სიზიფე ღმერთებს არ დამორჩილდა და დაისაჯა. მისი სასჯელი ამქვეყნად ყველაზე საშნელი რამ - ფუჭი შრომა იყო. მას აღმართზე უნდა აეგორებინა ქვა, რომელიც უკან ბრუნდებოდა და თავიდან ასატანი ხდებოდა და ასე დაუსრულებლად. სიზიფე წინ აღუდგა ადამიანურ ბედისწერას. ის არ დამორჩილდა სიკვდილს, ადამიანური ყოფის აუცილებელ ელემენტს...
სიზიფე საიქიოდანაც კი დაბრუნდა გარიგებით, რომ საქმის მოგვარების შემდეგ იმ ქვეყანას დაუბრუნდებოდა, მაგრამ აღარ ისურვა დაბრუნება. არც თუ ისე გასაკვირია, რომ ცბიერებასთან ერთად , სიზიფეში სიცოცხლის არანორმალურ სიყვარულს ვხედავთ : ის ხომ ადამიანია... ერთი შეხედვით , სიზიფე ამპარტავანია, მაგრამ აღსანიშნავია, რომ მან ღმერთებს კორინთოსთვის სთხოვა წყარო, ის თავისი ხალხის კეთილდღეობაზე ზრუნავდა.
კამიუ ნათლად წარმოადგენს მას ლოდის ათრევის პროცესში, მის დაძაბულ სხეულს, როგორ ცდილობს ლოდის ათრევას, მის წამიერ გამარჯვებას მწვერვალის პიკზე. მაგრამ ყველაზე მეტად საინტერესოა დაგორებული ლოდის შემყურე სიზიფე, რომელიც ქვევით ეშვება მის ხელახლა ამოსათრევად. სანამ დაეშვება , ის წამი შეგნების წამია. რამდენჯერაც დაეშვება, იმდენჯერ იმარჯვებს თავის ბედზე. ის უფრო ძლიერია, ვიდრე საზიდი ლოდი. ბუნებრივად გამახსენდა ამ დროს ერიხ მარია რემარკის სიტყვები "სამი მეგობრიდან" : - "სანამ ადამიანი ბედს არ ნებდება, ის თავის ბედზე უფრო ძლიერია".
ამბობენ , რომ ალბერ კამიუს თხზულებებში არ ჩანს ღმერთი. დაუსაბუთებელი თვალსაზრისია, კამიუ ამქვეყნიურ ცხოვრებაზე წერს, ღმერთი კი იმქვეყნიური, გარე სამყაროს "პერსონაჟია". კამიუს შემოქმედება ისევ და ისევ იმეორებს ეგზისტენციალისტების აზრს, რომ ღმერთი არ არის ადამიანურ სამყაროში. ადამიანი თავად განაგებს საკუთარ ბედს და არსებობას.
სიზიფეს ტანჯვა მისი გამარჯვების ნაწილია, როგორც სიკეთე არ არსებობს ბოროტების გარეშე, როგორც მზის შუქი არ არსებობს ჩრდილის გარეშე, ისე არც გამარჯვება არსებობს საზღაურის გარეშე.
ეს ფრაზა კი, ჩემი აზრით, ამ წიგნის და აბსურდის ფილოსოფიის ამოსავალ წერტილადაც შეიძლება ჩაითვალოს და ყველაზე ზუსტ აღმნიშვნელადაც -
"არასოდეს ამოივსება უფსკრული, რომელიც არსებობს იმ რწმენას შორის,მე რომ მაქვს ჩემს არსებობაზე და იმ შინაარსს შორის, მას რომ მინდა მივანიჭო."
No comments:
Post a Comment