Wednesday, January 3, 2024

ფილიპ როთი - "პორტნოის სინდრომი" Philip Roth - "Portnoy`s Complaint"

 


          სანამ წიგნის კითხვას დავიწყებდი , ჯერ პორტნოის სინდრომზე ინფორმაცია ვეძებე, მეგონა ფსიქოლოგიაში მართლა არსებობდა. მერე ავტორის განმარტება ვნახე - "ძლიერი, ეთიკური და ალტრუისტული იმპულსების და უკიდურესად მძაფრი, ხშირად სექსუალური განცდების ჭიდილი".  წიგნის დასრულების შემდეგ კი მივხვდი, რომ პორტნოის პროტოტიპი რიგითი ქართველია. 

         წიგნის მთავარი გმირი , ებრაელი ალექს პორტნოია, რომელიც ფსიქოანალიტიკოსს თავისი სექსუალური ცხოვრების და პრობლემების შესახებ უყვება. მისი ტანჯვა ოჯახიდან იწყება, უფრო სწორედ, ებრაელობით და მისადმი დედის დამოკიდებულებით.  პორტნოის დედამ ვერაფრით გააცნობიერა, რომ მისი შვილი დამოუკიდებელი ინდივიდია.  საქართველოშიც ხომ ძირითადად ასე ხდება : ბიჭი ვერასდროს გამოდის დედის გავლენისგან, მერე ცოლშიც დედას ხედავს და ვერასდროს ყალიბდება დამოუკიდებელ ადამიანად , რომელიც თავის ყველა ქმედებებზე არის პასუხისმგებელი. ისინი კი, რომლებიც ამ გავლენას ამჩნევენ და დედის კომპლექსისგან გათავისუფლებას ცდილობენ, ისევე იტანჯებიან, როგორც პორტნოი. მათ სწორედ ამ აღზრდის გამო არ ჰყოფნით გამბედაობა ბოლომდე დამოუკიდებელნი იყვნენ, მაშინაც კი თუ სახლიდან მიდიან და სხვა ქალაქში აგრძელებენ ცხოვრებას. შემდეგ "პერვერსიული, სექსუალური განცდებით" იტანჯებიან...


        პორტნოიც ისევე იტანჯება თავისი ებრაელობით, როგორც ბევრი ქართველი ბიჭი, რომელსაც უბედურების ყველა მიზეზად საქართველოში დაბადება მიაჩნია და გამოსავალს ქვეყნიდან წასვლაში ხედავს, თუმცა ასეთი ადამიანებიდან ვინც წავიდა, მათაც ვიწრო კულტურული აზროვნება შერჩათ ისეთ განვითარებულ ქვეყანაშიც კი, როგორიც საფრანგეთი ან გერმანიაა...

       "რელიგია ხალხის ოპიუმია" - სჯერა პორტნოის და მისგან ოჯახის გათავისუფლება უნდა. საშინელ დისკომფორტს უქმნის მუდმივი განსხვავება ებრაელებსა და არაებრაელებს შორის. კარიერული თვალსაზრისით პორტნოი საკმაოდ წარმატებულია. მთავარი ირონია კი ისაა , რომ სხვა ადამიანთა უფლებების დამცველია. 

        წიგნის კითხვის დროს სულ მინდოდა ალექს პორტნოისთვის პირადად მეთქვა ჩემი აზრი მასზე , აქ მაინც შევძლებ : რა მნიშვნელობა აქვს , რამდენ ნაკლს ებრძვი შენში ალექს, ფაქტი ფაქტად რჩება: ამაოდ ირჯები. თავიდან ბოლომდე საგზაო რუკა ხარ, რომელზეც რეპრესირებულობის ნიშნებია დატანებული.  შენი სხეულის სიგრძე-სიგანეზე რომ იმოგზაურო სულ სირცხვილის , აკრძალვებისა და შიშის მაგისტრალებზე მოგიწევს სიარული. ისეთი მაღალზნეობრივი ხარ , რომ მალე გასკდები... სულ დედას დაემსგავსე...არ ეწევი, ძალიან ცოტას სვამ,ტყუილს როცა ამბობ , მთელ ტანზე ოფლი ისე გასხამს, თითქოს ეკვადორის კლიმატურ სარტყელზე იმყოფებოდე... 


         უსამშობლოდ ცხოვრებას საუკუნეების განმავლობაშ უკვალოდ არ ჩაუვლია: ამან მამაკაცის ისეთი უსიამოვნო ტიპი წარმოშვა , როგორიც შენ ხარ ალექს -  დაუცველი, უთავმოყვარეო, უხერხემლო, არაებრაულ სამყაროში ცხოვრებისგან გახრწნილი... რთულია, ასეთი უსირცხვილო უწმინდურობით აოცებდე ამერიკას, მაშნ, როცა ცხოვრების გაცნობის მორალური ვალდებულება, მის შესახებ ილუზიების შენარჩუნების საჭიროებამ გადაფარა, როცა ადამიანების უნამუსობამ დამანგრეველი ძალა შეიძინა, როცა ერს სულში რომელიღაც აწყვეტილი დემონი ჩაუსახლდა...

        რაღაც საშიშად უნდა დავასრულო ეს პოსტი , მაგრამ სწორედ ამ კუთხით იყო ძალიან საინტერესო ფილიპ როთის  ეს  "მცირედ შემაწუხებელი" რომანი. ეს თემა იყო მთავარი. დანარჩენი კი მკითხველზეა დამოკიდებული, რამდენად სურს ამოიკითხოს ის ქვეტექსტი, რომელიც ისტერიული, დაავადებული და გაუბედურებული პაციენტის ბოდვაში იყო გაბნეული... 



No comments:

Post a Comment